Ebron y'n Nos - mis-Me 2021

This is a transcript for the May 2021 segment of 'Ebron y'n Nos' I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #537.

Yma nowodhow splann gans NASA, Perseverance (Diwysygneth) a wra oberi yn ta wosa y dhe dira yn mis-Meurth. An tro-askell Ingenuity (Ynjinieth) a wrug peswar nij y mis-Ebrel. An kynsa o dhe'n 19ves mis-Ebrel.

Yn y gynsa nij, ny wrug Ynjinieth marnas bargesi tri meter a-vann an enep Meurth rag 30 sekond, hag ena tira arta wosa 39.1 a sekondys.

Y'n nessa nij dhe'n 22a mis-Ebrel, an tro-askell a yskynnas bys dhe 5 meter, ha poesa nebes a'n eyl tu, ha movya dhe'n tu 2 meter.

Y'n tressa nij, dhe'n 25ves mis-Ebrel, Ynjinieth a nijas dhe'n keth ughelder, 5 meter mes movya dhe'n eyl tu 50 meter.

Yth esa y beswora nij 30ves mis-Ebrel, ha nija 133 meter dhe'n eyl tu ha dehweles, y hirra nij, 117 a sekondys.

Yma pympes nij towlennys dhe dhannvonn Ynjinieth yn ragdres unnfordh, ha tira war savla difrans orth an le a wra y lonchya. Towlennys yw dhe'n 7ves mis-Me.

Yma Meurth gweladow yn ranneves Gemini yn ebrenn gorthugher, mes pell diworth a norvys y'n termyn ma, ytho pur vyghan yw yn pellweler.

Yow ha Sadorn yw gweladow isel yn soth-est y'n ebrenn bora.

Yma loer nowydh dhe'n 11ves mis-Me, kynsa kwartron 19ves mis-Me, loer leun 26ves mis-Me, diwettha kwartron 2a mis-Metheven ha loer leun arta 10ves mis-Metheven.

War an nessa sterenn orthyn, saw an howl, Proxima Centauri, y feu tardhans meur diskudhys. Naw mirji a wrug studhya an sterenn ma a-hys an spektrum elektromagnetek rag 40 our a-hys nebes misyow yn 2019. An sterenn ma yw korr rudh, hag yw byghanna ages an howl, mes tardhans o gwelys kansplek yn nerth tardhans aswonnys war an howl. Yma planetys aswonnys a-dro dhe Proxima Centauri, hag y fydhsa nivel dewynnans ughviolet ughel yn termyn an tardhans na.

Yth esa ragdres sewen SpaceX Crew-2 a wrug gorra peswar stervarner dhe'n Salva Spas Keswlasek orth 24a mis-Ebrel. Yth esa an kapsul henwys Endeavour.

Peswar stervarner arall a dhehwelis dhe'n norvys 2a mis-Me, neb o lonchys dhe'n Salva Spas Keswlasek yn mis-Du 2020 yn ragdres SpaceX Crew-1 y'n kapsul Resilience. Henn a gowllenwel an kynsa ragdres oberyansel Crew Dragon.

Rag termyn, yth esa 11 stervarner war an ISS, an mohya rag moy ages deg bledhen, a-ban termynyow an Space Shuttle.

Michael Collins, stervarner Apollo 11, a verwis mis-Ebrel an blydhen ma hag y oes deg bloedh ha peswar ugens. Ny wrug ev kerdhes war an loer, mes gortos yn lester efanvos ow resek a-dro dhe'n loer hag Armstrong hag Aldrin tira war an enep.

Bys nessa prys

Davydh Trethewey