This is a transcript for the February 2022 special segment of 'Ebron y'n Nos' for the launch of the James Webb Space Telescope I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #573.

Yma nowodhow da y'n bys sterenieth. Lonchys o an pellweler James Webb, war an dhiwedh. Towlenn hir-dermyn yw gans NASA dhe worra pellweler nowydh yn spas dhe siwya ober an Pellweler Hubble.

My a leveris dhywgh, an pellweler JWST dhe lonchya Dy' Kalann Gwav, yth esa delatyans berr pella, ha'n dydhyas lonch finel o Dydh Nadelik, 25ves mis-Kevardhu 2021. Lonchys o gans fusenn Ariane 5 diworth porth-spas Asianteth Spas Europek yn Kourou, Gyana Frynkek.

Yth esa nebes taklow dhe'n pellweler dhe wul kyns ev dhe dhalleth y ober skiansek. NASA a leveris yth esa tri hans poynt a dhefowt a yllsa gul dhe'n ragdres fyllel.

Gwydheo NASA a-dro dhe'n oberennow res dhe JWST yn dydhyow wosa y lonch:

Wosa lonch, yth esa edhomm dhe'n pellweler gul ewnhansow y hyns, war-tu y resegva finel. An resegva yw onan arbennik, yn le henwys L2. Py le yw L2? Klub nos yn Truru nans yw lies blydhen? Nag yw y'n kas ma, yth yw onan a'n poyntys Lagrange, henwys a-wosa steronydh ha mathemategydh Joseph-Louis Lagrange (1736-1813). An poyntys Lagrange yw poyntys kespoesedh ynter gravedh an howl ha'n norvys rag taklenn vyghan.

Poynt L2 yw an poynt yn linenn gans an howl ha'n norvys, ystynnys dhe-ves dhe'n howl, ha'n gravedh dhe'n howl ha'n norvys yw lowr dhe alowa taklenn orth L2 gul resegva yn keth termyn ha'n norvys. Yth yw ogas ha 1.5 milvil kilometer diworth an norvys. Heb an norvys dhe vos ena, y fia termyn an resegva hirra es unn vlydhen, ha gans gravedh an norvys keworrys, termyn an resegva yw an keth ha'n norvys y honan.

Resegva a'n par na a alowa an JWST dhe oberi heb kaletter tempredh gans mos a-ji hag yn-mes skeus an norvys. JWST a'n jeves skeus-howl dhe witha an pellweler ha'n maynys rag golow ha gwres an howl.

Py le yw Webb an termyn ma? (gwiasva NASA)

Displegyans Webb (gwiasva NASA)

Linenn-termyn displegyans an JWST wosa lonch:

Keswel ynter Stephen Clark (Spaceflight Now) ha Keith Parrish (NASA) a-dro dhe dhisplegyans JWST:

An kynsa tra dhe wul wosa lonch o dhe dewlel dhe ves an ferenn ha'n fusenn kennerthell, hag ystynna an panellys howl. Henn o gwrys a-dro dhe hanter-our wosa lonch. Ena, yth esa edhomm an ewnhansow hyns, hag ystynna an davell-radyo.

War an fordh dh'y resegva orth L2, yth esa res dhe'n pellweler James Webb displegya. Plegys o an pellweler, dhe dhesedha a-ji y ferenn war an fusenn. Nag eus fusenn bras lowr a yll desedha pellweler gans mirour 6.5 meter. Yn kynsa ev a wrug displegya an skoes-howl. Yma res dhe'n maynys JWST bos yeyn, hag i a wra oberi yn is-rudh. An skoes-howl a wra skeusi an pellweler diworth an golow ha'n gwres an howl. An skoes-howl yw gwrys a bymp kennenn, ha komplek o dh'y displegya. Byttegyns, yth o oll gwrys yn sewen.

Yth esa an mirour nessa displegys dhe'n 5ves mis-Genver, ha'n dewynnell gwres 6ves mis-Genver. An penn-mirour yw gwrys yn 18 hweghkorn, hag yth esons i plegys orth lonch, ha'ga displegyans o gwrys yn 7ves ha'n 8ves mis-Genver. Wosa hemma, yth esa edhomm gul alinyans an hweghkornyow. An rannow mirour yw gwrys a berylliom ha gorherys gans owr. Yma a-dro dhe 48 gramm a owr yn gorher an mirour JWST.

Dhe'n 24a mis-Genver, an pellweler JWST a dhrehedhas y resegva dhe L2, hag usya y herghyoryon dhe wul ewnhans y hyns, rag entra resegva a-dro dhe'n poynt L2. Drefenn bos puptra yn towlans gwrys yn ta dhe'n termyn ma, ha'n ewnhansow gwrys gans myns isel a keunys, yma amont bras rag oberyansow, ytho gwaytys yw an pellweler dhe besya oberi rag termyn hir.

An termyn ma, yma an maynys JWST dhe vos yeynhys, hag an pellweler a vydh poyntys dhe sterenn HD 84406 yn Ursa Major, gans braster +6.9, nebes re wann hy splannder rag gweles dre lagas, hag an kamera NIRCam (kamera isrudh nes) a wra musura dewynnyans a'n 18 rann a'n mirour, ha'n pellweler a wra bos alinys yn fin dhe alowa an 18 rann dhe oberi avel unn mirour.

Gwydheo NASA a-dro dhe alinyans an rannow mirour JWST:

Yma peswar mayn dhe'n JWST, an NIRCam a wra imajys yn golow gweladow hag isrudh ynter 0.6 mikrometer ha 5 mikrometer.

An nessa yw NIRSpec, hag a wra oberi yn keth tonnhysow, ynter 0.6 ha 5 mikrometer, hag a wra spektra a-der dhe imajys. An spektrometer ma a yll gul spektrum a gans taklenn yn kettermyn yn unn mirans.

An tressa yw MIRI (Mid-Infrared Instrument), kamera ha spektrometer yn isrudh kres, ynter 5 ha 28 mikrometer. Poesek vydh an kamera ma dhe weles an kynsa ster ow furvya yn galaksiow pell. Kales yw gul miransow y'n rann ma an spektrum a'n norvys, awos skeusyans a'n ayrgylgh, ha dewynnyans diworth an ayrgylgh. Puptra gans tempredh tipek an kyrghennedh a wra dewynna y'n tonnhysow isrudh ma, ha res yw usya pellweler yeynhes yn spas, kepar ha'n JWST.

An peswora yw FGS/NIRISS (Fine Guidance Sensor/Near-Infrared Imager and Slitless Spectrograph), sensour gidyans a alowa an pellweler Webb dhe poyntya yn kewar, ha spektrometer arall owth usya tonnhysow 0.6-5 mikrometer.

An ragdres alinyans hweghkornyow an mirour a wra durya martesen tri mis. Wosa henna, y hyll an miransow dalleth, hag an kynsa imajys steronieth a vydh a-dro dhe mis-Metheven.

Bys nessa prys, Davydh Trethewey

This is a transcript for the August 2021 segment of 'Ebron y'n Nos' I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #549 ha #550.

My a leveris an blydhen diwettha yn Ebrenn y'n Nos mis-Kevardhu, a-dro dhe'n planet Gwener, ha'n diskudhans gass fosfin yn ayrgylgh Gwener, a yllsa bos diworth bewnans yn ayrgylgh Gwener. War an norvys ma, yma fosfin gwrys gans bakteria anayrobek. A-ban hemma, re'th esa dadhlansow a-dro dhe'n fosfin, ha nebes steronydhyon na grysons i yn data a'n meni Prof. Jane Greaves yn Pennskol Kardydh, ha'n meni Prof Jane Greaves aga gorthybi.

Nebes steronydhyon a lever possybl yw gass sulfur dioksid a wra kawsya linenn spektroskopek, heb edhomm bos fosfin ena, po yth esa fowt yn maner ragdresans an data diworth an pellweler millimetre ALMA gans an meni Prof. Greaves.

An dhiskryjoryon: Snellen et al. 2020 Linkowski et al. 2021

Gorthybow meni Greaves: arxiv.org/abs/2011.08176 arxiv.org/abs/2012.05844 arxiv.org/abs/2104.09285 Seager et al. 2021.

Dell hevel, wosa dasvirans orth an data, nivel an fosfin a yllsa bos isella ages an kynsa tybyans martesen 1 rann rag bilvil yn le 20 rann rag bilvil. Nebes godhonydhyon a wra tybi possybl kavoes styryans arall rag gul an fosfin heb edhomm bewnans. astronomy.com/news/2020/11/prospects-for-life-on-venus-take-hit-in-phosphine-reanalysis

Nebes godhonydhyon Amerikanek a viras orth data diworth tavell yn 1978 Pioneer Venus, ha kavoes skoedhyans a-barth an tybieth fosfin diworto. An gwella fordh dhe dhiskudha an gwir a vydh tavellow spas nowydh dhe Wener. Yma lies anedha towlennys yn termyn a-dheu.

Yma an lester Shukrayaan-1 towlennys gans Eynda, martesen lonchys yn 2024 po 2026, gans resegvell a-dro dhe Wener, gans nebes maynys.

Yma towlenn gans Russi dannvon Venera-D. Y fydh resegvell ha tirell, kepar ha'n ragresow Venera yn 1980ow. An D yw rag ger Russek dolgozhivushaya, durya hir-dermyn. Byttegyns henn a via ogas dhe dri our war an enep, kyns an tempredh ughel, ha'n gwaskedh ughel a wra distrui an direll. Venera-D a yllsa bos lonchys yn 2029. en.wikipedia.org/wiki/Venera-D

Yma dew ragdresow Gwener towlennys gans NASA a wra lonchya a-dro dhe 2029. DAVINCI+ a wra dannvon tavell dhe dira war Wener, ha tenna data war y diyskynnans dre an ayrgylgh ha rag termyn berr war an enep. An huni arall yw VERITAS, resegvell Gwener a wra usya radar dhe mires dres an kommol Gwener ha gul mappa gwell a'n enep.

ESA re dhewis dannvon lester spas dhe Wener, EnVision, a wra lonchya yn 2031 ha resega a-dro dhe Wener gans maynys radar ha spektrometrek. gwiasva gans meni EnVision

Yma towlennow erell dhe gorra neb sort a jynn-ebrenn po gorhel-ayr yn ayrgylgh Gwener yn termyn a-dheu, ha tybyansow a-dro dhe fatell wra tirell a yll oberi rag hirra termyn heb bos distruis gans an kyrghennedh war an planet na.

Kyns hemma, yma lestri spas a wra treusnija Gwener, an lester ESA Solar Orbiter a wrug mos dres Wener 8ves mis-Est an blydhen ma. An lester ma a wra usya gravedh Gwener dhe janjya y resek rag y ober hwrithrans an howl. Lester spas arall ESA, BepiColombo a wrug treusnija Gwener 10ves mis-Est, war y fordh dhe Vergher. BepiColombo a wra treusnija Mergher yn mis-Hedra an blydhen ma, hag arta yn blydhynyow ow tos kyns entra yn resegva Mergher yn 2025.

Gans an Savla Spas Keswlasek yma modul nowydh Russek, Nauka (an hanow yw an ger Russek a styr godhonieth) junys gans an savla yn mis-Gortheren (erthygel arall). An modul nowydh, delatys rag termyn hir, a vydh arbrovji rag gul moy a ober godhoniethel war an Savla Spas.

Yth esa modul koth Pirs (an ger rag kay), o porth junyans hag alhwedh ayr, tennys dhe-ves a'n savla, ha gesys dhe goedha y'n ayrgylgh, rag gul spas dhe worra an modul nowydh Nauka.

Yma stervarnoryon gans an savla spas Chinek, Tiangong lemmyn, wosa meni gans tri den lonchys y'n kapsul Shenzhou 12 dhe'n savla na 17ves mis-Metheven diworth an Difeythtir Gobi yn Mongoli Nes. An modul kres Tianhe a'n savla Tiangong o lonchys heb meni, 28ves mis-Ebrel an blydhen ma, ha kapsul karg Tianzhou 2 lonchys 29ves mis-Me. An tri stervarner ma a wra gortos ena bys dhe mis-Gwynngala a'n blydhen ma. Y fydh modulys erell keworrys dhe Tiangong nessa blydhen.

Yth esa kaletter gans an pellweler Hubble an hav ma gans y jynn-amontya yn mis-Metheven, ha'n bellweler gorrys yn "mod salow" ha miransow skians a hedhis rag mis. NASA re wrug Hubble dhe oberi arta gans jynn-amontya kreun ganso, hag an bellweler 31 bloedh y oes a dhastallathis y ober sterionethek.

An pellweler spas James Webb a vydh lonchys 31ves mis-Hedra 2021, herwydh NASA. An pellweler ma a wra mires orth an ollvys heb lett an ayrgylgh yn isrudh, gans mirour 6.5 meter a-dreus. Ni a wayt puptra a wra mos yn ta, gans an lonch ha displegyans an pellweler. Res yw dhe JWST bos plegys hag ev a wra fyttya a-ji dhe'n kapsul war an fusenn.

War Veurth, an wandryell Perseverance a wra hwath oberi, ha dalleth a wra y ragdres tenna samplow, a vydh gwithys yn pibow, ha dell towlennys, kyrghys dhe'n norvys gans lester spas arall y'n termyn a dheu.

An wandreyell Chinek war Veurth, Zhurong, a dhrehedhas enep Meurth an 14ves mis-Me, ha dalleth lewya diworth an savla tirans 21a mis-Me. Yma kameras ha maynys godhonieth erell warnodho, ha radar rag mires yn-dann an tir dhe hwitha rew dowr.

An kamera HiRISE war Mars Reconnaisance Orbiter gans NASA a aspias an wandryell Chinek war enep Meurth.

Yma an lester Juno hwath oberi yn ta dhe Yow, ha gul treusnijans y loer Ganymede 7ves mis Metheven. An lester efanvos ma a dhrehedhis Yow yn 2016 ha studhya an kommol Yow yn manylus. Y fydh treusnijansow Europa hag Io yn blydhynyow ow tos.

An mis ma, yma Gwener isel y'n west wosa hohlsedhes, ha Sadorn ha Yow yn ebrenn nos. Sadorn yw yn ranneves Capricornus, an Gaver Mor, ha Yow yn ogas ynter Capricornus hag Aquarius. An dhew anedha yw yn ebrenn soth a-dro dhe hanternos. Dhe'n 29ves mis-Est, y fydh skeusow Europa ha Ganymede gweladow war disk Yow yn kettermyn, ynter kwarter dhe hanternos bys dhe kwarter wosa hanternos.

An loer yw orth kynsa kwartron 14ves mis-Est, loer leun 22a mis-Est, diwettha kwartron 30ves mis-Est ha'n loer nowydh 7ves mis-Gwynngala.

Bys nessa prys

Davydh Trethewey

This is a transcript for the May 2021 segment of 'Ebron y'n Nos' I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #537.

Yma nowodhow splann gans NASA, Perseverance (Diwysygneth) a wra oberi yn ta wosa y dhe dira yn mis-Meurth. An tro-askell Ingenuity (Ynjinieth) a wrug peswar nij y mis-Ebrel. An kynsa o dhe'n 19ves mis-Ebrel.

Yn y gynsa nij, ny wrug Ynjinieth marnas bargesi tri meter a-vann an enep Meurth rag 30 sekond, hag ena tira arta wosa 39.1 a sekondys.

Y'n nessa nij dhe'n 22a mis-Ebrel, an tro-askell a yskynnas bys dhe 5 meter, ha poesa nebes a'n eyl tu, ha movya dhe'n tu 2 meter.

Y'n tressa nij, dhe'n 25ves mis-Ebrel, Ynjinieth a nijas dhe'n keth ughelder, 5 meter mes movya dhe'n eyl tu 50 meter.

Yth esa y beswora nij 30ves mis-Ebrel, ha nija 133 meter dhe'n eyl tu ha dehweles, y hirra nij, 117 a sekondys.

Yma pympes nij towlennys dhe dhannvonn Ynjinieth yn ragdres unnfordh, ha tira war savla difrans orth an le a wra y lonchya. Towlennys yw dhe'n 7ves mis-Me.

Yma Meurth gweladow yn ranneves Gemini yn ebrenn gorthugher, mes pell diworth a norvys y'n termyn ma, ytho pur vyghan yw yn pellweler.

Yow ha Sadorn yw gweladow isel yn soth-est y'n ebrenn bora.

Yma loer nowydh dhe'n 11ves mis-Me, kynsa kwartron 19ves mis-Me, loer leun 26ves mis-Me, diwettha kwartron 2a mis-Metheven ha loer leun arta 10ves mis-Metheven.

War an nessa sterenn orthyn, saw an howl, Proxima Centauri, y feu tardhans meur diskudhys. Naw mirji a wrug studhya an sterenn ma a-hys an spektrum elektromagnetek rag 40 our a-hys nebes misyow yn 2019. An sterenn ma yw korr rudh, hag yw byghanna ages an howl, mes tardhans o gwelys kansplek yn nerth tardhans aswonnys war an howl. Yma planetys aswonnys a-dro dhe Proxima Centauri, hag y fydhsa nivel dewynnans ughviolet ughel yn termyn an tardhans na.

Yth esa ragdres sewen SpaceX Crew-2 a wrug gorra peswar stervarner dhe'n Salva Spas Keswlasek orth 24a mis-Ebrel. Yth esa an kapsul henwys Endeavour.

Peswar stervarner arall a dhehwelis dhe'n norvys 2a mis-Me, neb o lonchys dhe'n Salva Spas Keswlasek yn mis-Du 2020 yn ragdres SpaceX Crew-1 y'n kapsul Resilience. Henn a gowllenwel an kynsa ragdres oberyansel Crew Dragon.

Rag termyn, yth esa 11 stervarner war an ISS, an mohya rag moy ages deg bledhen, a-ban termynyow an Space Shuttle.

Michael Collins, stervarner Apollo 11, a verwis mis-Ebrel an blydhen ma hag y oes deg bloedh ha peswar ugens. Ny wrug ev kerdhes war an loer, mes gortos yn lester efanvos ow resek a-dro dhe'n loer hag Armstrong hag Aldrin tira war an enep.

Bys nessa prys

Davydh Trethewey

This is a transcript for the March 2021 segment of 'Ebron y'n Nos' I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #526.

Dalleth gwenton yw an mis ma, ha Dy' Goel Dewi ha Dy' Goel Peran re dheuth. My a wayt bos kewer gwella y'n seson nowydh gans le a gommol ha glaw.

An lestri efanvos re sewenis yn aga thowlow dhe dhrehedhes Meurth. Yma an resegvellow Hope, ha Tianwen-1 yn resegva Meurth dell veu towlys, hag an huni gans NASA, Perseverance (Diwysygneth) re diras yn salow war eneb Meurth.

An nowodhow ma yw nowodhow da rag Kernow ynwedh. An savla loerell Goenhelghya re junyas an roesweyth savla a wra kesoberi gans ESA ha NASA. I a wrug usya onan an lestri, GHY-6 dhe reseva sinellow diworth Mars Express, resegvell Europek, ha'n lestri efanvos nowydh Hope, Tianwen-1 ha Percy. Hag yma meur a lestri efanvos ynterplanetek y'n termyn ma, res yw oll an lestri efanvos keskommunya gans an norvys. Res yw bos an degemmerell pur groghendanow, ha ledander an fros yw isel mars yw an lester gans pellder meur a'n norvys. Yma res kavoes degemmerellow oll a-dro dhe'n bys, drefenn ny yll tonnow radyo tremena dres an dor. Kales yw dhe gavoes termyn lowr war dhegemmerellow nerthek rag an niver bras lestri efanvos. Ytho, edhomm keworra moy anedha, ha Goenhelghya a wra aga junya.

An wandryell Percy a diras yn sewen dhe'n 18ves mis-Hwevrer. An wrandryell re wrug panorama a imajys a-dro dh'y savla tirans. Gwrewgh mos dhe mars.nasa.gov/mars2020 rag aga gweles.

An chif kameras war Percy a yll zoumya, yw henwys Mastcam-Z. Nag o zoum gans an kameras gans an wandryell Curiosity. Drefenn bos an dhew anedha an keth moghheans, possybl yw Percy dhe wul imajys stereo.

Yma mikrofon gans Percy ha son rekordys gans gwyns Meurth a yll bos klewys, kynth usi an ayrgylgh Meurth pur danow:

An tro-askell gans an wandryell a dreusvewas an tirans yn salow, mes ha my a wra skrifa hemma, na wrug bos diskargys a'n wandryell hwath.

Yma towlenn gans NASA ha Percy dhe dhurya dhe'n lyha unn bledhen Meurth (687 a dhydhyow an norvys) mes Curiosity a wra oberi hwath wosa tirans yn 2012, moy ages 3000 dydh meurthek (henwys "sol" gans NASA). Dydh Meurthek yw ogas ha'n keth hirder dydh an norvys, nag yw marnas dew ugens mynysenn hirra.

Meurth yw gweladow dhyn ni y'n ebrenn soth-west yn ranneves Taurus an mis ma.

NASA a wrug ystynna towlenn an lester efanvos Juno a wra resega a-dro dhe Yow ha studhya y ayrgylgh. Yma y dowlenn kynsa kowlwrys yn mis-Gortheren an bledhen ma, ha'n dowlenn ystynnys yw bys dhe 2025 mar kwra an lester durya. Y fydh chons y'n dowlenn ystynnys gul treus-nijansow an loerow Io, Europa ha Ganymede.

An mis ma, an loer a dhrehedhes diwettha kwartron an 6ves mis-Meurth, loer nowydh an 13ves, kynsa kwartron dhe'n 21a, loer leun an 28ves ha diwettha kwartron an 4a mis-Ebrel. An loer leun dhe'n 28ves yw 'gorloer', drefenn bos dornesva (perigee) an loer dhe'n 30ves mis-Meurth. Ytho, myns an loer dell gwelyn a vydh tamm moy ages yw usadow, mes nyns yw an difrans bras, drefenn bos resegva an loer ogas ha kylgh.

Yma hwath govynn "Eus planet pella y'n system howlyek dres Plouton". Nebes steronydhyon a wra tybi resegvaow taklennow yn Grogys Kuiper yw effeythys gans planet na veu gwelys hwath. Yth esa parameterow resgva an taklennow mirys dhe vos yn neb sort a bonni. An planet possybl, gelwys 'Planet Nine' a via gans pellder meur martesen milweyth an pellder ynter an howl ha'n norvys.

Paper gans M.Brown ha K. Batygin (2019). Kevin Napier a Bennskol Michigan re leveris an dustuni ragdho dhe wannhe wosa diskudhans moy a daklennow, mes Professor Mike Brown a CalTech a wra leverel yma hwath reson lowr dhe grysi bos planet eno.

Prof Mike Brown yw @plutokiller yn Twitter drefenn ev dhe dhiskudha an planet korr Eris a wrug dalleth argyans ynter steronydhyon a-dro dhe dhefinyans planet, ha Plouton a veu dasklassys avel planet korr yn 2006.

Res yw dhyn gortos moy a dhustuni, mar pia planet diskudhys, po na via.

Bys nessa prys

Davydh Trethewey

This is a transcript for the February 2021 segment of 'Ebron y'n Nos' I prepared for Radyo an Gernewegva, broadcast in #522.

Warlyna, yth esa nebes lestri efanvos lonchys war-tu ha'n planet Meurth. Yma gwrandryell Perseverence (Diwysygneth) gans NASA, resegvell Hope gans an Emireythow Unys Arabek, ha tirell Chinek henwys Tianwen-1 (an styr yw 'govynnow nevek').

An lestri efanvos ma a wra drehedhes dhe Veurth an mis ma. Hope a wra entra resegva Veurth an 9ves mis-Hwevrer ha studhya y ayrgylgh, ha Tianwen-1 a wra entra resegva Veurth an 10ves mis-Hwevrer, mes ny wra an tirell tira kyns mis-Me an bledhen ma. Yma gwrandryell gans Tianwen-1 a yll hwrithra an dor meurthek gans radar a wra tremena an dor.

Perseverance a wra tira dhe'n 18ves mis-Hwevrer. An gwrandryell Perseverance a wra tira yn kowdoll Jezero, tyller war Veurth hag usi remnant delta avon. Skiansogyon a wra tybi yth esa lynn dhe lenwel an kowdoll yn hen dermyn. Y'n termynyow na, y hyllsa bos bewnans war Veurth. Yma nebes maynys gans Perseverance gans medras diskudha dustuni bewnans y'n termyn eus passyes. An tirans y honan a vydh kepar ha'n huni gans Curiosity yn 2012, mes nebes kalessa, drefenn bos an tirwedh y'n kowdoll Jezero moy chalenjus. Yma awtopilot moy avonsys gans Perseverance yn unn waytyans tira yn salow. Yma towlenn gans Perseverance kuntell nebes samplow karrek Meurth, ha neb lester efanvos arall y'n termyn a dheu a wra aga hyrghes dhe’n nor.

Yma tro-askell Ingenuity gans Perseverance, an kynsa tro-askell dhe nija war blanet arall. An tro-askell ma a wra nija bys dhe 90 sekond, ha viajya bys dhe 300 meter gans ughelder bys dhe 5 meter yn pub nij. Ingenuity a wra usya panellys howl dhe jarjya y batri, ny yll ev gul moy ages unn nij pub dydh. Yma mikrofon gans Perseverance ynwedh hag a wra sonskrifa an son diyskynnans ha tirans ha sonow war an enep Meurth.

Yma Meurth gweladow dhyn ni yn ebron gorthugher yn soth po y’n soth-west yn ranneves Aries. Nyns yw Yow ha Sadorn gweladow namoy drefenn aga bos an tu arall an howl.

Yma loor nowydh dhe'n 11ves mis-Hwevrer, kynsa kwartron 19ves mis-Hwevrer, loor leun 27ves mis-Hwevrer, ha'n diwettha kwartron 6ves mis-Meurth ha loor nowydh arta 13ves mis-Meurth.

Yth esa dewhwelans sewenus sampel an loor diworth an tavell Chinek Chang'e 5. Yma an sampel diworth rann arall an loor ha’n huni Apollo ha Luna, hag y hyllsa bos karregi nebes yowynkka, diworth loskvenydhyow nans yw ogas ha 2 bilvil bledhen.

Yma towlenn gans China gorra gorsav spas yn resegva an nor, ha nebes rannow anedha a vydh lonchys an bledhen ma, ha’n ragres y vyldya a wra pesya yn dew bledhen a dheu.